Een 3D-geprint voorwerp ziet er anders uit en voelt anders aan dan een object dat is gemaakt via spuitgieten of andere vormen van massafabricage. Hier vergelijken we enkele manieren om je object een mooiere, fijnere afwerking te geven.

Maarten Verkoren

Omdat de overgrote meerderheid van de lezers die thuis of op het werk een 3D-printer heeft staan, een FDM-printer gebruikt (printkop die gesmolten plastic in laagjes opstapelt), kijken we hier uitsluitend naar deze 3D-printmethode. Het grote voordeel van FDM-printen is dat de technologie relatief eenvoudig is. Het bouwen en bedienen van de machine is niet heel moeilijk en bovendien betaalbaar. Met weinig moeite en voor een habbekrats heb je snel een voorwerpje in handen. Deze gematerialiseerde versie van een digitaal ontwerp is de vertaling van een idee; je kunt het bekijken, betasten en in gebruik nemen. Magie of niet, vaak maakt zich toch een lichte teleurstelling van ons meester als we de textuur zien en voelen. Die is grof, ribbelig en scherp. Hiermee hoeft het sprookje echter nog niet uit te zijn.

We tonen hier een aantal nabewerkingsmethoden om het eindresultaat geslaagder te maken. Hóe geslaagd, hangt enerzijds af van de kwaliteit van de nabewerking en anderzijds van hoe veeleisend je bent.

Bij 3D-geprinte voorwerpen hebben we te maken met de laaglijnen die het gevolg zijn van het productieproces. Hoe beter het materiaal en hoe beter de instellingen van de printer, hoe beter de laaghechting en hoe sterker het object zal zijn. ABS is een plasticsoort die doorgaans een sterke laaghechting kan realiseren, mits ze gelijkmatig gekoeld wordt tijdens het printen.

De eerste stap in nabewerken is het verwijderen van supportmateriaal. Dit komt hier nu niet uitgebreid aan bod, maar is zeker belangrijk. Onze focus ligt op de stap erna: het gladder maken van het oppervlak.

3D1 2

Methode 1: Schuren
Afhankelijk van het gewenste resultaat gebruik je een fijn of grof schuurpapier. Experimenteer met de vele tussenstappen tussen grof en fijn en je zult het verschil merken. Begin met korrel P150, ga door met P220, 400, 600, 1000 en eindig met P2000. Soms kan het nodig zijn om te beginnen met grof papier om zo de scherpe randjes glad te maken en puntjes te verwijderen. Daarna geeft fijn schuurpapier veel meer controle om rustig te komen tot een mooi en glad eindresultaat. Zorg dat je de print nat houdt, zodat het object niet te heet wordt en maak hem tussendoor schoon met een tandenborstel en zeepwater.

  • Voordelen: makkelijk, veilig en mooi glad
  • Nadelen: lastig bij ingewikkelde vormen, kan prints beschadigen

Methode 2: Oplossingsmiddelen
Bij PLA-filament heb je andere middelen nodig, maar bij ABS geeft aceton vaak een gladder resultaat. Door de aceton aan te brengen op papieren doekjes en die met het voorwerp in een afgesloten bak te stoppen die niet wordt aangetast, zullen de dampen langzaam het voorwerp oplossen. Gebruik bijvoorbeeld een bak van glas of metaal. Als je dit proces op tijd stopt, zijn alleen de buitenste laagjes opgelost en is het oppervlak mooi glad. Let op: de dampen kunnen explosief zijn, zeker als je ze verhit. Bovendien mag je ze niet inademen en moet je goed ventileren na afloop. Op internet zijn ook Instructables te vinden van handigerds die hele vapor-installaties hebben gebouwd.

  • Voordelen: heel glad, snel, weinig werk
  • Nadelen: gevaarlijk, lost lagen op, kan de print verzwakken

3D2 2

Methode 3: Polijsten
Hiervoor is het nodig dat je eerst schuurpapier gebruikt. Maak vervolgens het object perfect schoon met een kleefdoek en water en laat het drogen. Daarna kun je het met een polijstschijf of -doek verder oppoetsen (polijstpasta mag, maar hoeft niet), waarna je een laagje plastic-polijst aanbrengt. Denk aan de middeltjes die gebruikt worden om sieraden te polijsten. Hier zitten geen andere chemicaliën in die het plastic kunnen beschadigen.

  • Voordelen: geen bijtende stoffen die tot vervormingen kunnen leiden, prachtig glad en glimmend oppervlak, betaalbaar
  • Nadelen: veel werk, eerst schuren, lastig met moeilijke vormen, detailverlies

3D4 2

Methode 4: Primer en verf
Voor deze methode is het van belang dat je wel eerst methode 1 en niet eerst methode 3 hebt toegepast. Na polijsten hecht de verflaag namelijk niet. Spuit de primer rustig en gelijkmatig in meerdere lagen op het object en laat het tussendoor drogen. Verven kan met kwasten, maar ook heel goed met spuitbussen. Neem hiervoor de tijd, laat tussendoor drogen en breng dunne laagjes aan. Maak het voorwerp mooi af door te polijsten met nagellakstokjes, die geven het beste resultaat.

  • Voordelen: prachtige eindresultaten, ziet er niet 3D-geprint uit, volledige vrije kleurkeuze ten opzichte van het originele materiaal
  • Nadelen: niet handig als het een onderdeel is dat precies moet passen, de kosten kunnen oplopen als je duurdere verf gebruikt, veel werk

3D3 2

Er zijn nog meer methodes die we hier buiten beschouwing gelaten hebben. De hier genoemde vier methodes dekken de meeste situaties, maar als je meer details, voorbeelden en tips wilt over alle te zetten stappen: kijk dan online. Daar zijn veel instructiesites en -filmpjes te vinden. Succes!