WordPerfect, wat is dat ook alweer?

Frans de Wilde

Veel oudere computergebruikers kennen ongetwijfeld WordPerfect en bijvoorbeeld ook het bekende onderwaterscherm. We duiken in de geschiedenis van WordPerfect en laten zien wat je er nu nog mee kunt.

WordPerfect is een tekstverwerker en onderdeel van Wordperfect Office. Dat Office-pakket bevat verder nog Presentations (presentatiesoftware), Quattro Pro (spreadsheet) en Central (databa­se), aangevuld met wat kleinere programma's en een grote hoeveelheid lettertypes en tekeningen.

Die programma’s bieden een uitstekende mogelijkheid voor het opmaken van ook zeer ingewikkelde pagina’s. Bovendien heb je de mogelijkheid van het afdrukken van een boekje. Verder is er een uniek onderwaterscherm waarin de codes in de tekst worden weergegeven.

Historie

In 1982 ontstond de eerste versie 2.2 van WordPerfect voor DOS en in 1986 verscheen 4.2. Die werd snel populair door de, voor die tijd, geavanceerde tekstverwerkingsmogelijkheden. In 1989 verscheen WordPerfect 5.1 (voor DOS) en het  werd de meest succesvolle versie van WordPerfect. Voor het eerst kon de gebruiker namelijk een voorbeeld van het resultaat op het scherm zien. Nieuw was ook de mogelijkheid van een geïntegreerd rekenblad en de mogelijkheid om figuren in documenten in te voegen en een formule‑editor.

In 1991 verscheen de eerste versie voor Windows. Door gebrek aan visie, slecht management en een agressieve marketingcampagne van Microsoft nam het marktaandeel van WordPerfect af. In de eerste helft van de jaren 90 wisselde WordPerfect verschillende malen van eigenaar, waardoor de populariteit verder afnam. Sinds 1996 is WordPerfect eigendom van Corel. WordPerfect werd door Corel grondig aangepast en verbeterd. De belangstelling in Nederland nam echter zodanig af dat in 2000 de laatste Nederlandstalige versie 9.0 verscheen. Daarna kwamen er alleen Engelstalige versies (X-serie).

HCC!wordperfect

Binnen de HCC ontstond de Gebruikersgroep (tegenwoordig heet dat Interessegroep) WordPerfect. Die heeft veel gedaan om gebruikers te ondersteunen. In 2004 bracht die Interessegroep een cd uit met de tot dan toe bekende updates en niet alleen voor WordPerfect, maar ook voor tal van andere Corel-program­ma’s. Door gebrek aan interesse werd die Interessegroep voor WordPerfect op een gegeven moment opgeheven.

In 2010 bood het Nederlandse bedrijf Mensys via HCC voor educatief gebruik een goedkope Schoolbox-versie van X5 (versie 15) aan voor 49 euro. Die versie is in het Engels, maar Mensys bood een Nederlandstalige interface. Versie X5 werkt echter niet goed onder Windows 11, maar versie X9 (versie 19) is als Schoolbox-versie te koop bij Mensys en werkt prima onder Windows 11. Voor wie het wenst, kan bij Mensys ook een Nederlandstalige interface kopen.

Onderwaterscherm

Het onderwaterscherm geeft de codes weer van de tekst (Reveal Codes) en komt onderaan in het venster te staan (via toetsencombinatie Alt en F3 in of uit te schakelen). Voor een document kunnen de codes verkort

 

 

 

worden weergegeven of uitgebreid:

 

 

 

Dat is in te stellen door Tools te selecteren, daarna Settings te kiezen, vervolgens Display en het tabblad Reveal Codes. De voorbeelden betreffen informatie over het gebruikte document.

In de volgende reeks letters eeee worden letters verticaal verschoven, maar hoeveel is niet te zien.

 

 

 

In het onderwaterscherm kan dat zichtbaar worden gemaakt als de codes volledig worden weergegeven:

Ook wordt het font aangegeven en de grootte daarvan (20 pt aan het begin en aan het eind weer 12 pt). Ook een ‘foutje’ is zichtbaar: de dubbele spatie aan het begin dat eigenlijk een enkele spatie moet zijn. Het symbool voor de weergave van een spatie kan overigens ook worden ingesteld. Verder is te zien dat de derde verspringing 0,2 mm is en niet 0,1 mm.

Ook interessant is de weergave van de bestandsnaam van een afbeelding, zeker als er meerdere versies van dezelfde afbeelding bestaan:

 

 

 

 

In de verkorte weergave wordt een afbeelding met Box aangegeven, maar door de cursor voor de betreffende code te plaatsen (een rood rechthoekje in bovenstaande afbeelding), wordt de volledige code weergegeven. In de praktijk is de verkorte weergave het handigst om een overvloed van informa­tie te voorkomen.

Verschuiven van afbeeldingen

De plaats van een afbeelding kan zeer nauwkeurig worden vastgelegd. Na het drukken op de rechtermuisknop op de afbeelding verschijnt een menu waar gekozen kan worden voor Position:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De tekst iets omhoog of omlaag plaatsen is ­ zie het eerdere voorbeeld met e’s ­ op een over­eenkomsti­ge wijze met 0,1 mm mogelijk dor te kiezen voor Format, daarna Typesetting en vervolgens Advance:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Opmaak van pagina’s

Met WordPerfect kunnen pagina’s tot in detail worden opgemaakt. Je begint met een lege pagina en voegt daar de elementen toe die je wenst, bijvoorbeeld koptekst, voettekst of meerdere kolom­men. Vooraf definiëren van het document is niet nodig.

WordPerfect gebruik ik al heel lang en vind het nog steeds het beste tekstverwerkingsprogram­ma, zeker in combinatie met het tekenprogramma van Presentations. In dat tekenprogramma kunnen bitmaps en vectortekeningen moeiteloos worden bewerkt en desgewenst gecombineerd, waarna de afbeelding kan worden gekopieerd naar de tekstverwerker.

De tekstverwerker is vooral interessant omdat de opmaak van een verhaal tot in details is te regelen. Zo heb ik met WordPerfect versie 7 een compleet studieboek van meer dan 300 pagina’s gemaakt (veel hoofdstukken met koptekst, twee kolommen en tal van afbeeldingen). Met een postscript-printer kon ik daar een pdf-bestand van maken en naar de uitgever sturen. Dat scheelde heel wat zet- en correctiewerk. Voor mij was het van belang dat de teksten en afbeel­dingen correct werden weergegeven. Tegenwoordig is die werkwijze gebruikelijk, bijvoorbeeld voor het maken van een fotoboek.

Belangrijke mogelijkheden

In grote lijnen is de tekstverwerker vergelijkbaar met de vele andere tekstverwerkingsprogramma, maar het unieke zit in de details, bijvoorbeeld instellingsmogelijkheden met 0,1 mm meer of minder en zicht op wat zich afspeelt.

WordPerfect wordt vooral geroemd om de grote controle die de gebruiker heeft over: 1.  de uitein­delijke opmaak, 2. de mogelijkheid tot opschonen van overbodige opmaakcodes en 3. door het onderwaterscher­m (Reveal codes in de Engelstalige versie), waarbij het documentscherm in tweeën gedeeld wordt. In de onderste helft zijn alle opmaakcodes niet alleen te zien, maar daar kunnen ook alle bewerkingen worden uitgevoerd.

Bij het maken van een document is het mogelijk om wijzigingen in een aantal stappen ongedaan te maken of weer te herstellen (Undo of Redo). Ook blijven soms codes in het document staan die voor de opmaak niet van belang zijn. Het opschonen van het document kan via Save without metafile. Daarna kan van de geschoonde versie een pdf-bestand worden gemaakt via Publish to PDF ¼. Dat is handig en als het document naar anderen wordt verstuurd.

Ook het werken met zeer lange documenten is mogelijk, compleet met verwijzingen en de aanmaak van inhoudstabellen.

Oudere versies

Erg belangrijk is ook de comptabiliteit van bestanden die met een oudere WordPerfect-versies zijn gemaakt. Zelf heb ik nog bestanden die in WP5.1 (2001) zijn gemaakt, maar die probleemloos in WordPerfect X9 worden geopend. Ook is vermeldenswaardig dat een groot aantal stokoude maar ook zeer recente documentformaten van concurrerende programma's geïmporteerd kunnen worden.

Het updaten van een oudere versie van WordPerfect verloopt vlekkeloos. Bij de update van mijn versie X5 naar X9 werden alle instellingen van de oude versie overgenomen en werd de oude versie verwijderd. Hierbij je aan- of uitvinken wat je wel of niet wil. Overigens zijn voor X9 (nog) geen updates bekend.

Met de X9-versie kon ik verder werken alsof het versie X5 was. Het enige probleem was de instelling van de Nederlandstalige spellingchecker en het afkortingsprogramma (Hyphenation). Daar moet eerst via Tools, daarna Language en Settings het vakje voor Safe as default Writing Tools language worden aangevinkt. Daarna kan Hyphenation worden ingesteld en werkt alles naar behoren.

Tot slot

Het voorgaande geeft slechts enkele mogelijkheden van WordPerfect weer. Wie eisen stelt aan de opmaak van een pagina of volledig zicht en controle wil hebben over de tekst, biedt WordPer­fect alles wat je kunt wensen. Voor mij is WordPerfect dan ook nog steeds een topprogramma.

Wie WordPerfect wil uitproberen, kan via Corel een 30dagen-versie downloaden en installeren. In Nederland kan voor een zeer redelijke prijs WordPerfect X9 worden gekocht via Mensys. Die biedt ook een Nederlandstalige interface aan.