De Interessegroep Robotica richt zich op de bestudering, ontwikkeling en vervaardiging van robots in de ruimste zin. Elke maand zijn er leuke en leerzame bijeenkomsten. Een niet te missen hoogtepunt: de jaarlijkse Roboramawedstrijd.

Walter Wijnhoven


Veel leden van de IG hebben affiniteit met elektrotechniek. Voorzitter Wim de Boer vormt hierop geen uitzondering. “Ik heb altijd al interesse gehad in de combinatie van programmeren, elektronica en mechanica. Dankzij mijn elektronicaopleiding en mijn dagelijks werk als IT-ondersteuner voor elektronicaontwerp en -productie, heb ik hiermee al dertig jaar ervaring. In 2005 werd ik lid van HCC!robotica om hiermee ook wat te doen in mijn vrije tijd. Ik was al eerder bestuurslid van deze IG en toen recentelijk de vacature voor een voorzitter ontstond, heb ik mij aangemeld om weer toe te treden tot het bestuur. Dat moest ik wel even overleggen met het thuisfront, want ik ben ook bestuurslid van een PC-gebruikersgroep bij mijn werkgever, en actief kernlid van de regio HCC!Twente en HCC!3D.”

SAMENWERKING
Als nieuwe voorzitter gaat Wim enthousiast aan de slag om samen met de andere bestuurs- en kernleden aantrekkelijke en uitnodigende bijeenkomsten van de IG te organiseren. “Hiermee hopen we nieuwe leden naar onze bijeenkomsten te krijgen en ook meer jeugd te interesseren voor de techniek. We hebben nu ruim 360 leden, de oudste is geboren in 1927 en de jongste in 1999. Verder willen we graag meer samenwerken met andere IG’s, zoals HCC!3D, enkele van hun leden zijn ook bij ons actief. Een persoonlijke wens is om een oud SumoBot-project nieuw leven in te blazen, door de oude microcontroller te vervangen door een Arduino-oplossing. Hierover heb ik al contact gezocht met de ontwerper van de elektronica van het oude project. Vervolgens kunnen we een laddercompetitie opzetten, met een grote finale tijdens de Roborama.”

Foto 6 2

Blikjes verzamelen

PROGRAMMEREN
Is het voor deze mooie hobby handig om iets van programmeren te weten? Wim: “Als je het hebt over autonome robots kan dit haast niet anders, onafhankelijk van de robot die je koopt of bouwt. LEGO Mindstorms, waarmee o.a. een groep jonge leden actief is, heeft bijvoorbeeld een grafische programmeeromgeving, waarin je met functionele blokken werkt. Voor bijvoorbeeld de OttoBot is er de scratch-omgeving. En bouw je zelf iets met een Arduino, dan kun je de Arduino-ontwikkelomgeving gebruiken, gebaseerd op de programmeertaal C en C++. Na de periode waarin veel robots werden gebouwd met losse microcontrollers, zoals de PIC en de AVR, is het nu vooral de Arduino die de kern van de robot vormt. Instructiefilmpjes vind je op YouTube of bijvoorbeeld op www.toptechboy.com. Op onze bijeenkomsten zijn er altijd leden die je willen helpen om met het programmeren op gang te komen of een probleem op te lossen. Tijdens de bijeenkomsten krijg je een goed beeld van wat er zoal te koop is en waar, wat je zelf kunt maken of eventueel kunt laten maken door zeer handige leden. Je kunt het zo duur maken als je wilt. Hoe meer je zelf bouwt, hoe goedkoper de hobby.”

Foto 3 2

Een van de robots

BIJEENKOMSTEN
HCC!robotica komt elke eerste zaterdag van de maand bijeen in dorpshuis de Dissel te Hooglanderveen. Hier komt een vaste kern van 20/30 leden samen, met ieder zijn of haar sterke kanten, zoals programmeren, mechanische constructies of elektronica. Je kunt oefenen voor de onderdelen van de Roborama en je eigen uitdagingen bespreken met andere IG-leden. Wim: “Regelmatig houden we lezingen en workshops over onderwerpen die te maken hebben met robotica. Dit kan dus ook een workshop Fusion 360 zijn, voor de leden die nog niet bedreven zijn in het 3D-tekenen, maar ook een lezing over Artificiële Intelligentie door HCC!ai. Toegang is gratis, ook voor niet-leden, al wordt wel verwacht dat gasten die de bijeenkomsten vaker bezoeken zich aanmelden als lid. We geven ook regelmatig demonstraties, zoals tijdens de Summer Tech Day van de PC-gebruikersgroep van Thales in Hengelo, en op 18 mei tijdens de HCC Expo.”

Foto 5 2

Starten maar!

ROBORAMA
Tijdens de jaarlijkse Roboramadag, de eerste zaterdag in november, krijgen de leden de gelegenheid te tonen of hun robot een of meerdere opdrachten goed kan uitvoeren. “Dit organiseren we al meer dan tien jaar, samen met de RobotMC uit België. In mei in België en in november in Hooglanderveen”, vertelt Wim. “Deze wedstrijd is bedoeld om onze leden een uitdaging te geven om speciaal hiervoor een robot te bouwen. Een hobby is leuk, maar je hebt ook een doel nodig. Als extra onderdeel hebben we een lijnvolg-lus die je zo snel mogelijk moet rijden en er is regelmatig een wedstrijd of demo met Sumo-robots. We werken met twee verschillende klassen. De allrounders doen mee aan alle onderdelen. De andere groep, aangeduid met ‘beginners’, wordt elk jaar opnieuw gedefinieerd voor de wedstrijd. Dat kan bijvoorbeeld een Arduino-klasse zijn.”

 

          


Cursus Inleiding Neurale Netwerken

HCC!ai heeft hard gewerkt aan het opzetten van een introductiecursus Neurale Netwerken. Deze zelfstudiecursus is per 1 januari 2019 opengesteld voor de leden van HCC!ai, HCC!robotica, HCC!programmeren en HCC!forth. Interesse? Mail naar secretaris@ai.hcc.nl met vermelding van HCC-lidnummer en interessegroep. Meer info: http://ai.hcc.nl/.

Sensoren

Waarom is het werken met sensoren vaak zo lastig? Wim de Boer: “Veel sensoren werken afhankelijk van de omgeving. Als je met infrarood afstandssensoren werkt, dan kan dit door het zonlicht beïnvloed worden. Een lijnvolgsensor is in de war te brengen door schaduw van de verlichting, maar ook door het contrast tussen de lijn en de achtergrond. Hiermee moet je rekening houden in je programma. Mijn LEGO-lijnvolger meet bij de start het verschil tussen de zwarte lijn en de witte ondergrond en gebruikt die waarde om de lijn te volgen. Maar als er ergens in de baan een schaduw is of een lijn van de ondervloer doorschijnt, dan kan hij in de war raken.”

    

SPANNENDE ONDERDELEN
De jaarlijkse Roboramawedstijd bestaat uit vier spannende onderdelen, uit te voeren in een speciale ‘bak’: Wandvolgen, Lijnvolgen, T-tijd en Blikken. Bij Wandvolgen, ook bekend als ‘Heen & Weer’, start de robot in (baan)vak A en rijdt naar de overkant. Als hij helemaal in vak B staat, moet hij weer terugrijden naar vak A. Dit zonder de wanden te raken en zo snel mogelijk. Bij het onderdeel T-tijd start de robot ook in vak A en rijdt vervolgens naar vak B en vak C, alvorens weer naar vak A te rijden en daar tot stilstand te komen. Uiteraard zonder de wanden et cetera te raken. Voor extra hindernissen gelden bonuspunten. Bij Lijnvolgen wordt in het gebied tussen vak A en vak B een kronkelende lijn gemaakt die de robot moet volgen. Ook hier zijn bonuspunten te verdienen met het ontwijken van een blik of een kruising van lijnen. Het koningsnummer, tevens het laatste onderdeel, is Blikken. De robot start in vak A en moet vervolgens een aantal blikken detecteren die in het veld staan opgesteld. Deze blikken moet hij vervolgens naar vak A transporteren.

Foto 7 2

Tankrobot Sherman leverde Kees Kerling de aanmoedigingsprijs op

ROKENDE ROBOT
Er zijn altijd verrassende momenten tijdens de Roborama, weet Wim. “Zoals een robot die voor de eerste keer een onderdeel in zijn geheel vlekkeloos uitvoert, of een rokende robot omdat een los draadje voor kortsluiting zorgde. Maar ook nieuwe oplossingen die bedacht worden om de opdrachten uit te voeren. Of tegenstanders die elkaar helpen omdat een robot net even anders reageerde op de programmering of sensoren dan verwacht. En er worden altijd goed bedoelde adviezen gegeven. Daarom hebben we een aanmoedigingsprijs, gekozen en uitgereikt door de scheidsrechter samen met de juryleden, om nieuwe en onfortuinlijke leden aan te moedigen om de volgende wedstrijd weer mee te doen. De laatste keer was de aanmoedigingsprijs voor Kees Kerling, met tankrobot Sherman. Kees gaf achteraf aan dat er sprake was van programmeerfouten en dat hij werkt aan een verbeterde versie. We zijn nu al benieuwd!”

Foto 8 2

Rober Sherman in acitie

AANGEPAST REGLEMENT
“We proberen de wedstrijden die we organiseren niet elk jaar te veranderen, zodat je je robot in fases kunt verbeteren. Maar na meer dan tien jaar met het huidige reglement brengen we nu belangrijke wijzigingen aan. Waarbij in het verleden vooral het juist uitvoeren van de opdracht de meeste punten opleverde, telt nu ook de snelheid en of je dit in de eerste, tweede of derde poging hebt gedaan, zwaarder mee in de score. Het plaatsen van obstakels of doelen wordt door de scheidsrechter gedaan, maar je kunt dit met inlevering van 50% van de te behalen punten nu ook zelf bepalen. Als je de robot door de scheidsrechter op een willekeurige startpositie laat plaatsen kun je nog meer extra punten behalen. Alles is er dus op gericht om de wedstrijd voor de beginner toegankelijk te houden en voor de gevorderde deelnemer voldoende uitdaging in te bouwen.”

Foto 4 2

Nog een robot

IEDEREEN KAN MEEDOEN
Rookontwikkeling of niet: robotica is een leuke hobby waarbij je kunt kiezen wat je zelf wilt of kunt uitvoeren. Als je geen elektronica kunt ontwerpen, dan kun je die ook kopen. En met de huidige 3D-printers is het steeds eenvoudiger om delen van je robot zelf te printen. Wim: “Of je wilt deelnemen aan Roborama is een keuze die je zelf maakt. Mijn ervaring is dat er hierbij geen verliezers zijn, je wordt altijd geholpen en je leert er elke keer wat bij. Het is een fascinerende hobby waaraan iedereen kan meedoen, jong en oud. Daarom juich ik ook de diverse initiatieven toe om op scholen al projecten met robotica op te starten.”

Leestip van Wim: het artikel op pagina 60 e.v. in deze PC-Active, over de robotica-initiatieven van het Maerlant Lyceum in Den Haag.

          


Informatief

HCC!robotica informeert de leden op verschillende manieren. Op robotica.hcc.nl wordt informatie verstrekt over de activiteiten en is er een agenda met bijeenkomsten van de IG en een aantal andere groepen waarmee wordt samengewerkt. RoboBits is een informatieve digitale nieuwsbrief met projecten van leden en actuele ontwikkelingen in de robotica. Ook op het forum https://groups.google.com/forum/#!forum/hcc_robotmc komen regelmatig interessante onderwerpen voorbij.

Raboramabaan

Onderstaande tekening, gemaakt door Aloys Verstraeten, toont welke onderdelen bij Roborama aan bod komen. Boven in beeld is de mini-sumobaan en op de voorgrond de lijnmaze-baan. In het midden de Roboramabaan, waarbij de diverse baanvakken opvallen. Aan de linkerzijde baanvak A met daarin de laser-tijdmeting. Het robotje komt net uit vak B vandaan rijden, vak C is het overgebleven vlak. De baan is opgebouwd uit planken van 20 cm hoog en 120 cm lang, de langste kant meet 360 cm.

Foto 2 roborama baan 2

Grafische weergave van de Roboramabaan

    


robotica

 

Dit artikel is geschreven in samenwerking met HCC!robotica,
een van de interessegroepen van HCC.
www.robotica.hcc.nl