Je elektrische auto als thuisbatterij?

Onder redactie van Marijn Ceulemans, Rob Coenraads en Marco Mekenkamp

Voor wie zonnepanelen op het dak heeft, lijkt het een logische keuze: overtollige energie opslaan en gebruiken wanneer de zon niet schijnt. Een thuisbatterij is in feite een grote accu die wordt gekoppeld aan je zonnepanelen en het elektriciteitsnet. De accu slaat de overtollige energie op die je zonnepanelen produceren op zonnige dagen. Die opgeslagen elektriciteit kan later worden gebruikt, bijvoorbeeld ’s avonds of op bewolkte dagen wanneer je zonnepanelen minder of geen energie leveren. Met een thuisbatterij kun je dus een deel van je zelf opgewekte energie direct benutten en hoef je minder afhankelijk te zijn van het elektriciteitsnet. Populaire merken zoals Tesla met hun Powerwall, LG Chem en BYD hebben de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in deze technologie. In de Benelux bieden bedrijven zoals Eneco, iLumen en Battery Supplies oplossingen aan die variëren van kleinschalige systemen met een opslagcapaciteit van enkele kilowatturen, tot grootschalige batterijen voor grotere huishoudens of bedrijven. Het gebruik van thuisbatterijen biedt in theorie heel wat voordelen. Ze maken het mogelijk om energiekosten te verlagen en geven je meer autonomie over je energieverbruik. Daarnaast draag je bij aan een duurzamer elektriciteitsnet, doordat je minder afhankelijk bent van energiecentrales op fossiele brandstoffen.

Toch moet er een reden zijn waarom de thuisbatterij nog een lange weg af te leggen heeft totdat die ingeburgerd raakt. Het begint bij de initiële aanschafkosten, die nog hoog liggen. Een ‘standaard’ batterij kost al snel tussen de vier- en tienduizend euro, afhankelijk van de capaciteit. Ook omdat er geen aanschafsubsidies zijn, is de terugverdientijd aanzienlijk. Het hangt af van de hoeveelheid energie die je zelf opwekt, je verbruikspatroon en de wetgeving, die de afgelopen jaren al veel veranderingen onderging. Bovendien neemt een thuisbatterij fysieke ruimte in beslag en moet ze professioneel worden geïnstalleerd.

De oplossing: elektrische auto?

De elektrische auto (EV) als thuisbatterij biedt een innovatieve oplossing die dezelfde principes hanteert als een traditionele thuisbatterij, maar met een mobiele twist. Dankzij bidirectioneel laden kun je energie niet alleen in je auto opslaan, maar ook terugleveren aan je woning. Dit maakt het mogelijk om je auto (die toch vaak stil staat) een dubbele functie te geven: vervoermiddel én mobiele batterij. En er is nog een belangrijk voordeel: in tegenstelling tot de meeste thuisbatterijen hebben elektrische auto’s vaak een veel grotere batterijcapaciteit. Een Tesla Model 3 bijvoorbeeld heeft een batterij van 60 kWh, terwijl de Hyundai Ioniq 5 zelfs een capaciteit van 77,4 kWh biedt. Ter vergelijking: de Tesla Powerwall, een populaire thuisbatterij, heeft een maximale capaciteit van 13,5 kWh. Dit betekent dat een elektrische auto theoretisch in staat is om een gemiddeld huishouden meerdere dagen van stroom te voorzien, afhankelijk van het verbruik. Wanneer je toch elektrisch rijdt of wilt gaan rijden, zou je dus flink kunnen besparen op de kosten door geen thuisbatterij aan te schaffen. Daarnaast maakt de grotere opslagcapaciteit het mogelijk om meer energie op te slaan en flexibel in te zetten. Dit kan vooral voordelig zijn tijdens piekuren wanneer de elektriciteitsprijzen hoger zijn. Het feit dat je de energie ook kunt ‘meenemen’, bijvoorbeeld voor gebruik op een andere locatie, voegt een unieke mobiliteitsfactor toe die thuisbatterijen missen.

Smappee levert laadoplossingen die het energieverbruik van je laadpaal thuis in de gaten houdt en dat van je volledige woning

Toch is het niet allemaal rozengeur en maneschijn. Een belangrijk nadeel is dat je auto beschikbaar moet zijn om als thuisbatterij te functioneren. Als je op pad bent, kan de auto uiteraard geen energie leveren aan je woning. Daarnaast kan frequent laden en ontladen de levensduur van de batterij van je auto beïnvloeden, wat op termijn hogere onderhoudskosten met zich mee kan brengen. Bidirectioneel laden is bovendien nog geen standaardfunctionaliteit bij alle elektrische auto’s en vereist speciale laadpalen en slimme software, wat de zaken wat complexer (en mogelijk duurder) maakt.

De praktijk: wie biedt wat?

Hoewel de technologie rond het concept van de elektrische auto als thuisbatterij, oftewel Vehicle-to-Home (V2H), veelbelovend is, zijn er nog maar weinig automerken en energieleveranciers die ze breed ondersteunen. Nissan was een van de eerste merken die deze technologie introduceerde met de Leaf, een populaire elektrische auto die al jaren bidirectioneel laden ondersteunt. Ook Hyundai en Kia hebben modellen op de markt gebracht die geschikt zijn voor V2H-toepassingen. Tesla, marktleider in elektrische auto’s, biedt momenteel alleen eenrichtingsladen aan, maar CEO Elon Musk heeft aangegeven dat bidirectioneel laden in de toekomst mogelijk zal zijn. In de Benelux zijn bedrijven zoals Enervalis en Smappee actief op het gebied van slimme energieoplossingen, inclusief V2H. Ze werken vaak samen met autofabrikanten, laadpaalproducenten en energieleveranciers om de technologie verder te ontwikkelen.

Zo heeft Smappee een slim energiebeheersysteem dat niet alleen het energieverbruik van je laadpaal thuis in de gaten houdt, maar ook dat van je volledige huis. Zo blijft het verbruik tussen de twee in balans. Met hun dynamische load balancing vermijd je stroomuitval terwijl je tegelijk je auto laadt, kookt, strijkt of bakt.

Het aanbod van kant-en-klare systemen is over het algemeen echter nog beperkt en de installatie vraagt vaak om maatwerk. Dit zal helaas nog een tijdje een drempel vormen voor consumenten die op zoek zijn naar eenvoudige en betaalbare oplossingen.

Met de thuisbatterij Nexus van Zonneplan kun je ook geld verdienen

EV of thuisbatterij?

De keuze tussen een thuisbatterij en een elektrische auto als thuisbatterij hangt sterk af van je persoonlijke situatie en behoeften. Heb je al een elektrische auto en wil je het maximale uit je investering halen? Dan kan V2H een logische volgende stap zijn. De extra kosten zijn relatief beperkt als je toch al een laadpaal nodig hebt en je zonnepanelen bezit. Bovendien kun je met een grotere batterijcapaciteit meer flexibiliteit inbouwen in je energiebeheer. Aan de andere kant: als je vaak lange afstanden rijdt en je auto overdag nodig hebt, is een vaste thuisbatterij wellicht betrouwbaarder. Deze is altijd beschikbaar en afhankelijk van de capaciteit kan het voldoende zijn om je woning continu van stroom te voorzien.

Ook de energieregelgeving speelt een belang­rijke rol. In Nederland hebben we nu nog de salderingsregeling. Via die regeling kunnen huishoudens hun jaarlijks opgewekte elektriciteit wegstrepen tegen hun jaarlijkse verbruik, maar voor het terugleveren betaal je bij veel leveranciers wel een vergoeding. De salderingsregeling stopt echter in 2027. Verrekenen kan dan niet meer, maar als je stroom teruglevert aan de energieleverancier krijg je daar wel een vergoeding voor. Volgens de nieuwe Energiewet moet de terugleververgoeding minimaal vijftig procent zijn van het tarief dat je betaalt voor stroom. In Vlaanderen is de terugdraaiende teller, de Vlaamse variant van de salderingsregeling, al in januari 2021 afgeschaft. Ook daar kent men een terugleververgoeding (het injectietarief), waarbij het tarief lager is dan de stroom die je van het net afneemt.

De energiemarkt is dus volop in beweging en zowel thuisbatterijen als V2H-technologieën spelen daarin een sleutelrol. De stijgende energieprijzen en de noodzaak om het elektriciteitsnet te verduurzamen, zorgen ervoor dat consumenten steeds vaker op zoek gaan naar slimme oplossingen om hun energiekosten te beheersen. Overheden en bedrijven investeren in subsidies en onderzoek, wat de ontwikkeling van nieuwe technologieën versnelt. Maar zulke technologie komt er niet van de ene dag op de andere. Het zal nog wel wat jaren duren voordat bidirectioneel laden voor thuisgebruik ingeburgerd raakt én echt goed werkt. De vraag is dus hoe snel de adoptie van V2H zal verlopen. De technologie staat nog in de kinderschoenen en veel consumenten zijn terughoudend vanwege de kosten en complexiteit. Toch wijzen experts erop dat de combinatie van elektrische auto’s, thuisbatterijen en slimme energienetwerken wellicht een prominente rol zullen gaan spelen.

Loopt de toekomst op wieltjes?

Na deze denkoefening mag het wel duidelijk zijn: een elektrische auto als thuisbatterij biedt een innovatief alternatief voor traditionele thuisbatterijen en heeft veel potentieel. De grotere opslagcapaciteit, de mogelijkheid tot mobiliteit en de kostenbesparing maken het een aantrekkelijke optie, vooral voor huishoudens die al een elektrische auto bezitten. Toch zijn er ook uitdagingen, zoals de beschikbaarheid van de auto, de impact op de batterijlevensduur en de beperkte beschikbaarheid van bidirectionele technologie.

Daarom is het geen slecht idee om die evolutie nog even af te wachten. Maar heb je het nodige budget en vind je het idee aantrekkelijk, investeer dan vooral al in een thuisbatterij. Ze lijken alvast de veiligere keuze voor wie zekerheid zoekt. Ze zijn eenvoudiger te integreren in bestaande systemen en bieden een stabiele oplossing voor energiebeheer. Als de technologie en infrastructuur rond V2H echter verder ontwikkelen, kan de elektrische auto wel eens de spil worden van een slim en duurzaam huishouden. Wie weet wordt het binnenkort een standaardvraag bij de aankoop van een elektrische auto: “Kan hij ook mijn huis van stroom voorzien?”